Πριν από λίγο σχετικά καιρό, άρχισαν να βγαίνουν στη δημοσιότητα αποτελέσματα από μια πρωτοποριακή κλινική μελέτη από το Εθνικό Ίδρυμα Υγείας των ΗΠΑ. Η μελέτη ασχολείται με την επίδραση των συμπληρωμάτων Ω-3 λιπαρών οξέων στον εγκέφαλο και κατεπέκταση στην συμπεριφορά του ατόμου. Τα πρώτα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτή τη μελέτη, βρίσκονται ήδη στην αιχμή της διαμάχης για την εγκληματικότητα και την τιμωρία. Ουσιαστικά θέτουν σε αμφισβήτηση την ίδια τη βάση της ποινικής δικαιοσύνης και την έννοια της ενοχής. Υποδηλώνουν ότι τα άτομα μπορεί να μην είναι πάντα υπεύθυνα για την επιθετικότητά τους. Λαμβάνοντας υπόψη και προγενέστερη μελέτη σε φυλακή υψίστης ασφαλείας για νεαρούς παραβάτες στο Ηνωμένο Βασίλειο, δείχνουν ότι η βίαιη συμπεριφορά μπορεί να οφείλεται, τουλάχιστον μερικώς, σε διατροφικές ελλείψεις !!
Η δοκιμή στη φυλακή Aylesbury στο Ηνωμένο Βασίλειο έδειξε ότι όταν παρείχαν σε νεαρούς άντρες πολυβιταμίνες, ιχνοστοιχεία και απαραίτητα λιπαρά οξέα, ο αριθμός των βίαιων παραβάσεων που διαπράττονταν στη φυλακή έπεσε κατά 37%. Αν και κανείς δεν υποστηρίζει ότι μόνο η κακή διατροφή μπορεί να ερμηνεύσει τα πολύπλοκα κοινωνικά προβλήματα, ο πρώην γενικός διευθυντής των φυλακών Λόρδος Ramsbotham αναφέρει ότι «τώρα είμαι απόλυτα πεπεισμένος πως υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ διατροφής και αντικοινωνικής συμπεριφοράς και ότι η καλή διατροφή ενδέχεται να την αποτρέπει.»

Έλλειψη
Για τους ερευνητές της μελέτης στις ΗΠΑ, τα αποτελέσματα δεν αποτελούν ανεξήγητο φαινόμενο, αλλά κάτι αναμενόμενο για όποιον κατανοεί τη βιοχημεία του εγκεφάλου και τη βιοφυσική της κυτταρικής μεμβράνης του εγκεφάλου. Η υπόθεσή είναι ότι οι σύγχρονες βιομηχανοποιημένες δίαιτες, μπορεί να αλλάζουν την ίδια την αρχιτεκτονική και τη λειτουργικότητα του εγκεφάλου.
Όπως η έλλειψη βιταμίνης C προκαλεί σκορβούτο, η έλλειψη απαραίτητων λιπαρών για τις ανάγκες του εγκεφάλου, καθώς και άλλων θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται για το μεταβολισμό αυτών των λιπαρών οξέων, προκαλεί μια σειρά νοητικών προβλημάτων, από την κατάθλιψη μέχρι την επιθετικότητα. Αν και κάποιοι αμφισβητούν αυτή την θεωρία, το σίγουρο είναι πως η πανδημία βίας στις δυτικές κοινωνίες θα μπορούσε να συσχετιστεί με το τι τρώμε ή δεν τρώμε….

Απειλή για τη κοινωνία ?
Τον τελευταίο αιώνα οι περισσότερες δυτικές κοινωνίες έχουν αλλάξει δραματικά τις διατροφικές τους συνήθειες, με αποτέλεσμα τα Ω-3 λιπαρά οξέα (ανευρίσκονται κυρίως στα ιχθυέλαια, αλλά και στα καρύδια, τον λιναρόσπορο και την αντράκλα) που είναι σημαντικά για τον εγκέφαλο, να έχουν εκτοπιστεί από τα ανταγωνιστικά Ω-6 λιπαρά οξέα, που προέρχονται κυρίως από το σογιέλαιο, το καλαμποκέλαιο και το ηλιέλαιο. Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, το λάδι σόγιας αποτελούσε το 0.02% των ημερήσιων προσλαμβανομένων θερμίδων το 1909, ενώ το 2000 ανερχόταν στο 20%.
Για να ελέγξουν την υπόθεσή τους, οι ερευνητές της μελέτης από το Εθνικό Ίδρυμα Υγείας των ΗΠΑ, χαρτογράφησαν την αύξηση στην κατανάλωση των Ω-6 λιπαρών οξέων από σπορέλαια σε 38 χώρες, από τη δεκαετία του 1960, σε σχέση με την αύξηση στα ποσοστά φόνων την ίδια περίοδο. Σε όλες τις περιπτώσεις υπάρχει εκπληκτική ταύτιση. Καθώς αυξάνονται τα Ω-6, αυξάνονται επίσης και οι φόνοι με γραμμική πρόοδο. Στις κοινωνίες όπου η κατανάλωση Ω-3 λιπαρών παραμένει ψηλή, με ταυτόχρονα χαμηλή πρόσληψη Ω-6 λιπαρών, όπως στην Ιαπωνία, τα ποσοστά φόνων και κατάθλιψης παραμένουν χαμηλά.
Αν και όλες αυτές οι γραφικές παραστάσεις δείχνουν ότι υπάρχει μια αξιοσημείωτη συσχέτιση μεταξύ βίας και Ω-6 λιπαρών οξέων στη διατροφή, σαφέστατα δεν αποδεικνύουν ότι η ψηλή κατανάλωση Ω-6 και η χαμηλή Ω-3, προκαλεί ουσιαστικά τη βία. Είναι γεγονός ότι τον τελευταίο αιώνα έχουν αλλάξει πολλές καταστάσεις που ευθύνονται άμεσα για την αύξηση της βίας, όπως για παράδειγμα η έκθεση στη βία από τα ΜΜΕ, η διάσπαση του πυρήνα της οικογένειας κ.άλλα.

Η Βιοχημεία πίσω από την υπόθεση…
Το DHA ή αλλιώς δοκοσαεξανοϊκό οξύ, ανήκει στην οικογένεια των Ω-3 λιπαρών και είναι ένα πολύ μακρύ και εύκαμπτο μόριο. Όταν ενσωματώνεται στη μεμβράνη των νευρικών κυττάρων, βοηθάει να γίνεται η μεμβράνη πιο ελαστική και ρευστή ώστε τα «σήματα» μεταξύ νευρικών κυττάρων να διέρχονται πιο αποτελεσματικά. Όταν όμως ενσωματωθούν στη μεμβράνη λάθος λιπαρά οξέα, οι νευροδιαβιβαστές (σεροτονίνη, ντοπαμίνη, κλπ) δεν μπορούν να «προσδεθούν» κανονικά. Τα μικρότερα επίπεδα σεροτονίνης είναι γνωστό ότι σχετίζονται με αυξημένο ενδεχόμενο κατάθλιψης, βίαιης και παρορμητικής συμπεριφοράς. Από την άλλη η ντοπαμίνη παίζει τον δικό της ουσιαστικό ρόλο, κινητοποιώντας τις διαδικασίες ανταμοιβής του εγκεφάλου.
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι οι ελλείψεις των Ω-3 λιπαρών οξέων σε περιόδους που ο εγκέφαλος αναπτύσσεται γρήγορα – στη μήτρα, τα 5 πρώτα χρόνια της ζωής και στην εφηβεία- μπορεί να επηρεάσουν την αρχιτεκτονική του αμετάκλητα. Μελέτες σε πειραματόζωα, έδειξαν ότι αυτά που είχαν στερηθεί τα Ω-3 λιπαρά οξέα, παρήγαγαν απογόνους για δυο γενιές, οι οποίοι δεν μπορούσαν να απελευθερώσουν ντοπαμίνη και σεροτονίνη τόσο αποτελεσματικά.
Όπως και να έχουν τα πράγματα το σίγουρο είναι ότι η συμβολή της διατροφής στην ψυχοσωματική μας υγεία είναι τεράστια, ασχέτως αν μέχρι τώρα, αδυνατούμε να ερμηνεύσουμε πλήρως την πολυπλοκότητα αυτής της συμβολής…